مرثیه خوانی مخصوص مجالس عزاداری است و در اصطلاح محلی به آن «تاوش» نیز می گویند. گرچه اشعار مربوط به مرثیه خوانی با حزن و اندوه همراه است، اما این نوع شعر ضمن داشتن ظرافت و جوهر شعری، از محتوای غنی برخوردار هستند. در این نوع اشعار که توسط زنان عزادار و سوگوار، بطور انفرادی و هم دسته جمعی خوانده می شود اغلب اشعار دوبیتی بکار می رود و پایان هر دو بیتی نیز به ای وای ختم شده و آخر سر نیز به گریه و شیون دسته جمعی منتهی می گردد.
با نگاهی به محتوای اشعار مرثیه خوانان بخوبی می توان دریافت که زن عزادار چه نسبتی با متوفی دارد و او چگونه و در چه سنی وفات یافته است. آرمینوس سیاح اروپایی که در قرن نوزدهم به آسیای میانه سفر کرده است در کتاب خود راجع به مرثیه خوانی زنان ترکمن مطالبی یاد می کند و اینطور می نویسد.
«زنها که در محوطه تنگ چادرها چهار زانو نشسته و خود را موظف می دانند بطور دسته جمعی فریادهای جگر خراش بکشند و اشک بریزند در عین حال از شانه کردن پشم و چرخاندن دوک نخ ریسی یا انجام دادن کارهای دیگر خانه دست بردار نیستند ... »
این مساله نقش، زنان ترکمن را در تولید و اقتصاد خانواده بخوبی نشان می دهد. بهرحال در مرثیه خوانی، زنان ترکمن احساسات درونی و قلبی خود را در قالب اشعاری ظریف و زیبا بیان می کنند و در تمام این اشعار نیز از اخلاق نیکو، مردم داری سخاوت و مردانگی و بطور کلی از خوبی های متوفی سخن به میان می آید و در آخر نیز آرزو می کنند که او با ایمان از دنیا رفته باشد و در آن دنیا بهشت نصیبش گردد.
در اینجا چند بیت از این اشعار با ترجمه نقل می گردد.